پیشرفتهای اخیر و جهتگیریهای آینده در مهندسی بافت سیستم ادراری
مهندسی بافت (به انگلیسی: Tissue engineering) بهعنوان بخشی از دانش زیستفناوری، بهطور عام به معنی توسعه و تغییر در زمینه رشد آزمایشگاهی مولکولها و سلولها در بافت یا عضو، برای جایگزینی یا ترمیم قسمت آسیب دیده بدن است. دانشمندان از سالها قبل قادر به کشت سلولها در خارج از بدن و محیط دو بعدی بودند، ولی فناوری رشد شبکههای پیچیده و سهبعدی سلولی برای جایگزینی بافت آسیب دیده اخیراً توسعه یافتهاست. بر اساس تعریف برای ساخت یک بافت به شیوههای مهندسی، نیاز به طراحی یک داربست با ساختار فیزیکی مناسب با امکان چسبندگی سلولها به آن، مهاجرت سلولی، تکثیر سلولی و تمایز سلولی و در نهایت رشد و جایگزینی بافت جدید است که همگی این موارد باعث فراهم آوری محیط سه بعدی برای رشد و ارتباطات سلولی میشود.
این مقاله به بررسی استفاده از مهندسی بافت در سیستم ادراری و پیشرفتهای اخیر در این زمینه پرداخته است. سیستم ادراری شامل کلیهها، حالب، مثانه و پیشابراه است که وظیفه دفع مواد زائد از بدن از طریق ادرار را بر عهده دارد. با توجه به اهمیت این سیستم در بدن، درمانهای نوآورانه برای بازسازی و ترمیم بافتهای ادراری در موارد بیماریها و اختلالات مختلف اهمیت پیدا کردهاند. مهندسی بافت به عنوان یک رشته میانرشتهای از ترکیب زیستشناسی، مهندسی و پزشکی برای بازسازی بافتهای آسیبدیده استفاده میشود. یکی از جنبههای مهم این رشته استفاده از اسکافولدها (قالبهای سهبعدی) است که نقش ساختاری دارند و باعث شبیهسازی محیط طبیعی بافت میشوند. این اسکافولدها میتوانند از مواد طبیعی یا مصنوعی ساخته شوند که باید ویژگیهایی مانند زیستسازگاری، استحکام و تجزیهپذیری مناسب را داشته باشند. برای بازسازی بافتهای ادراری، مواد اسکافولد زیستی مانند کلاژن و ماتریکس خارج سلولی کاربرد فراوانی دارند. در کنار اسکافولدها، سلولهای بنیادی و سلولهای عضلانی صاف نقش مهمی در بازسازی بافت دارند. این سلولها قابلیت تمایز به انواع مختلف سلولها را دارند و میتوانند در بازسازی بافتهای ادراری مؤثر باشند. همچنین، سلولهای بنیادی انسانی القا شده نیز پتانسیل بالایی در درمان بیماریهای مزمن کلیوی دارند. عوامل رشدی مانند VEGF و TGF-β که به آنژیوژنز و بازسازی بافت کمک میکنند نیز از اجزای مهم مهندسی بافت هستند. این عوامل به سلولها سیگنالهایی میدهند که موجب رشد و تمایز آنها میشود. همچنین، اگزوزومها و دیگر مولکولهای زیستی در این زمینه کاربرد دارند و به بهبود عملکرد بافتها کمک میکنند. در حالی که پیشرفتهای قابل توجهی در این زمینه حاصل شده، چالشهایی مانند مشکلات ایمنی، التهاب، فیبروز و ایجاد شبکههای عروقی در بافتهای بازسازیشده همچنان وجود دارد. برای حل این مشکلات، استفاده از فناوریهای نوینی مانند چاپ سهبعدی و مهندسی ژنتیک در دستور کار است تا کارایی درمانها افزایش یابد. در نهایت، مهندسی بافت در بازسازی بافتهای ادراری آسیبدیده بهعنوان یک درمان نوآورانه شناخته میشود که با استفاده از ترکیب مواد بیولوژیک و سلولها میتواند به بهبود وضعیت بیماران کمک کند. با این حال، برای دستیابی به نتایج مؤثرتر و پایدارتر نیاز به تحقیقات بیشتر و استفاده از فناوریهای جدید در این حوزه احساس میشود.
ارسال نظر